In the same weekend that Germany finally closed the chapter on nuclear energy, Finland opened a new nuclear power plant. Interest in nuclear energy is growing in Europe, as is the discussion about it. “European superpowers are diametrically opposed.”
Na een bouw van achttien jaar, inclusief veertien jaar vertraging, opende op 16 april de nieuwe kerncentrale in het westen van Finland. Met een capaciteit van 1600 megawatt is de Olkiluoto-3 meteen de grootste kerncentrale van Europa. De reactor kan een derde van alle benodigde stroom in het land leveren.
In hetzelfde weekend dat de Finse centrale voor het eerst elektriciteit leverde, sloten de laatste drie kernreactoren in Duitsland de deuren. Ook België wil langzaam richting een atoomvrije toekomst, terwijl Nederland juist inzet op twee nieuwe centrales in Borssele. En in Frankrijk mikt president Emmanuel Macron op een “nucleaire renaissance“.
De verschillende houdingen illustreren de verdeeldheid tussen Europese buurlanden maar al te goed. Kernenergie was al jaren een controversieel onderwerp, en sinds de oorlog in Oekraïne laait de discussie erover weer op.
Door de energiecrisis besloten sommige landen hun kerncentrales langer open te houden of zelfs nieuwe te bouwen. Het Internationaal Energieagentschap (IEA) verwacht dat het wereldwijde gebruik van nucleaire energie – als aanvulling op hernieuwbare energie – de komende jaren alleen maar toeneemt.
Geen verrassing, vindt Martien Visser, lector energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen. “We hebben niet alleen een energiecrisis, maar ook een klimaatcrisis”, zegt hij. “Veel landen moeten nu actie ondernemen, maar ze hebben niet allemaal een Noordzee waar het zo hard waait.” Volgens Visser is het daarbij logisch om een alternatief te willen voor windmolens of zonnepanelen, voor als het windstil of bewolkt is.
Germans and French are diametrically opposed to each other
In line with the Paris Agreement, Europe will become climate neutral in 2050, which means that greenhouse gas emissions must go to zero. Nuclear energy fits within that objective, proponents say, because it can generate electricity without emitting CO2. But opponents warn about the issue of radioactive waste storage and the high cost of building power stations.
Louise van Schaik of the Clingendael Institute has been researching European climate policy for more than twenty years. In Europe, she distinguishes between a ‘French’ camp and a ‘German’ camp in the discussion about nuclear energy. “These superpowers are diametrically opposed.” That has everything to do with which parties are in charge in the government.
“Germany has had a large green movement for a long time and decided to stop using nuclear energy after the disaster in Fukushima,” says Van Schaik. “In France, more than 70 percent of the electricity is generated from these plants, which are owned by the state-owned company EDF. Moreover, the French see nuclear energy as the most logical replacement for fossil fuels.”
Together on the energy market, but no European policy
The fact that influential member states such as France and Germany take a fundamentally different view means that there is no overarching policy on nuclear energy. Current European climate policy insists that our CO2 emissions must be reduced. But the question of whether nuclear energy can contribute to this in a green way remains a stumbling block.
At the moment, energy is a national matter: countries themselves have control over which energy sources they use. “But we have an internal market together, so it’s actually quite strange that Europe doesn’t get involved,” says Visser.
Choices that countries make individually can have consequences for the security of electricity supply in general. He cites the closing of the last nuclear power plants in Germany as an example. “That also affects us, because the Germans now need more electricity from the Netherlands,” says Visser.
In the near future, there will be renewable alternatives to nuclear energy, the experts expect. Van Schaik: “Building a nuclear power station may take fifteen years. We can use that time to focus on the development of sustainable hydrogen and battery technology.”